O kofeinie słyszał chyba każdy. Jest to bowiem najpopularniejsza naturalna substancja o właściwościach pobudzających. Każdego dnia miliardy ludzi spożywają ją pod postacią kawy lub herbaty. Ale czy kofeina jest zdrowa? Jakie ma właściwości?
Kofeina to organiczny związek chemiczny, który występuje przede wszystkim w ziarnach kawy. Ponadto znaleźć go można w liściach herbaty, ziarnach kakaowca i w guaranie. Kofeina słynie ze swoich właściwości pobudzających.
O stymulujących właściwościach kofeiny zaczęto przekonywać się tysiące lat temu. Zauważono bowiem, że żucie liści lub nasion niektórych roślin wpływa na zmniejszenie uczucie zmęczenia i poprawę samopoczucia. Czystą kofeinę uzyskano pierwszy raz w 1819 roku.
Właściwości kofeiny
Udowodniono, że kofeina wpływa na wiele układów i narządów. Po pierwsze pobudza układ nerwowy oraz poprawia pamięć i koncentrację. Kofeina oddziałuje na korę mózgową, co powoduje zmniejszenie odczucia zmęczenia i senności, podniesienie uwagi i wydłużenie czasu koncentracji.
Kofeina może łagodzić ból i napięcie, dlatego często stosowana jest w lekach przeciwbólowych. Ponadto powoduje uwalnianie się dopaminy, czyli hormonu szczęścia. Dzięki temu po wypiciu kawy mamy lepszy nastrój.
Zauważono, że kofeina może zmniejszyć ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 i choroby serca. Należy jednak podchodzić do tego z dystansem, ponieważ wpływ na to ma wiele innych czynników – w tym styl życia oraz dieta.
Warto wspomnieć, że największe stężenie kofeiny we krwi występuje po około 40-60 minutach od jej spożycia. W związku z tym efekt pobudzenia nie jest widoczny od razu. Drugą kwestią jest czas półtrwania kofeiny. Wynosi on około 4-5 godzin. Oznacza to, że napojów zawierających kofeinę (a w szczególności kawy i energetyków) nie powinniśmy spożywać w godzinach wieczornych, ponieważ może to znacznie pogorszyć jakość snu.
W czym jest najwięcej kofeiny?
Najwięcej kofeiny znajduje się w ziarnach kawy. Jednak ilość ta może się różnić. Zależy to od wielu czynników – m.in. od rodzaju ziaren, stopnia wypalenia kawy, formy przygotowania oraz pojemności.
W filiżance espresso (25-35 ml) znajduje się około 65 mg kofeiny. Kawa parzona w tradycyjny sposób (zmielone ziarna zalane gorącą wodą) może mieć od 70 do 140 mg kofeiny (w kubku o pojemności 250 ml). W 220 ml kawy rozpuszczalnej znajduje się od 50 do 80 mg kofeiny, a w wersji bezkofeinowej od 1 do 7 mg. Cappuccino i latte są przygotowywane na bazie espresso, w związku z czym zawartość kofeiny jest w nich taka sama jak w przypadku espresso.
Zawartość kofeiny w innych napojach prezentuje się następująco:
- czarna herbata (200 ml) – 56 mg,
- zielona herbata (200 ml) – 34 mg,
- napój energetyczny (330 ml) – 80-120 mg,
- cola (330 ml) – 35-50 mg,
- yerba mate (200 ml) – 72 mg,
- gorąca czekolada/kakao (150 ml) – 2-7 mg.
Kofeinę znaleźć można także w czekoladzie. 1 pasek (4 kostki – 28 g) gorzkiej czekolady może zawierać od 5 do nawet 35 mg kofeiny. W czekoladzie mlecznej jest jej trochę mniej – od 1 do 15 mg.
Jaka dawka kofeiny jest bezpieczna?
Za bezpieczną dawkę kofeiny dla osoby dorosłej uznaje się 300 mg na dobę. Spożycie powyżej 500 mg kofeiny można uznać, że przedawkowanie.
Przedawkowanie
Do zatrucia może dojść w momencie przyjęcia powyżej 2000 mg kofeiny. Przedawkowanie objawia się najczęściej bezsennością, nerwowością, rozkojarzeniem, zawrotami głowy, drgawkami. Ponadto mogą pojawić się uderzenia gorąca i kłopoty z koncentracją.
Kofeina wspomaga odchudzanie?
Chociaż kofeina nie ma właściwości odchudzających, to może znacznie pomóc w procesie redukowania masy ciała. Wypicie kawy przed treningiem odpowiednio pobudzi organizm, dzięki czemu będziemy mieć więcej energii do ćwiczeń, co może przełożyć się na poprawę wyników siłowych. Pamiętajmy, że regularny trening wspomaga proces odchudzania.
Podsumowując, kofeina spożywana w umiarze nie będzie mieć negatywnego wpływu na zdrowie i samopoczucie. Warto jednak dbać o to, aby nie przekraczać zalecanej dziennej dawki.
